Një intervistë ekskluzive me profesorin Franz-Lothar Altmann, një ekspert gjerman për çështjet e Ballkanit. Intervistoi Selim Ibraimi @ISSDMacedonia
- Jam i bindur që një plan i tillë ekziston ende në kokat e disa politikanëve, por në Kosovë, si dhe në Serbi, rezistenca midis shumicës së politikanëve dhe publikut është jashtëzakonisht e fortë. Duket sikur edhe administrata amerikane e cila po mbështeste një marrëveshje të tillë tani është bërë më e kujdesshme dhe e heshtur.
- Kufijtë do të mbesin ashtu siç janë dhe njohja e plotë e Kosovës nga Serbia nuk mund të pritet për sa kohë që mbizotëron retorika kombëtare në Serbi. Por mbetet akoma opsioni i një “kuazi” njohje si ai i dikurshëmi midis Gjermanisë Perëndimore dhe Lindjes. Të dy vendet e dinë që pa një marrëveshje / marrëveshje të tillë, dera në BE do të mbetet e mbyllur për të dy.
- Kështu që Mustafa pati një lojë të lehtë të argumentojë se Kurti gjoja po rrezikon mbështetjen e SHBA kur u përpoq të rrëzonte Kurtin në mënyrë që të merrte më shumë ndikim në një koalicion të ri. Thaçi nga ana tjetër po luan djalin e bindur të mirë për Uashingtonin edhe në mënyrë që të rrëzojë Kurtin, politikat radikale antikorrupsion dhe krimin e organizuar ndaj tij, me partitë e vjetra dhe për të cilat ai vetë ka frikë. Disa nga peshat e rënda të BE midis vendeve anëtare si Franca dhe Gjermania shprehën shqetësimet e tyre, por LDK ishte e destinuar të luante lojën e tyre të ndyrë.
###
ISSD: Dr. Altmann, si e shihni situatën në Ballkan për momentin?
Altmann: Situata në Ballkan nuk ka ndryshuar shumë në vitet e fundit me një përjashtim, dhe kjo është ajo që ne tani e quajmë Maqedonia Veriore. Ndryshimi i qeverisë dhe Marrëveshja e Prespës, kanë sjellë një moment të rëndësishëm për vendin tuaj: pranimi në NATO dhe drita e gjelbërt për negociatat e anëtarësimit në BE. Por në pjesën tjetër të Ballkanit Perëndimor asgjë nuk ka ndryshuar sikur të gjithë ishin ulur në karriget e pritjes, të cilat nuk guxonin të lëviznin.
ISSD: Kohët e fundit është folur për “shkëmbimet territoriale” midis Serbisë dhe Kosovës. A ka ndonjë plan të fshehtë për ndarjen e Kosovës dhe a do të ketë në të ardhmen?
Altmann: Jam i bindur që një plan i tillë ekziston akoma në kokat e disa politikanëve, por në Kosovë, si dhe në Serbi, rezistenca midis shumicës së politikanëve dhe publikut është jashtëzakonisht e fortë. Duket sikur edhe administrata amerikane e cila po mbështeste një marrëveshje të tillë tani është bërë më e kujdesshme dhe e heshtur.
ISSD: Qeveria e Albin Kurtit u përmbys me një mocion votë-besimi. Çfarë ndikimi pati politika e jashtme amerikane / Departamenti i Shtetit në lidhje me situatën e re në Kosovë?
Altmann: Kurti kurrë nuk ka qenë një tifoz i shkëlqyeshëm i SHBA-ve, dhe Uashingtoni e konsideron atë një politikan të majtë ekstrem të cilin ata nuk mund ta kontrollojnë aq lehtë. Kështu që Mustafa pati një lojë të lehtë të argumentojë se Kurti gjoja po rrezikon mbështetjen e SHBA kur u përpoq të rrëzonte Kurtin në mënyrë që të merrte më shumë ndikim në një koalicion të ri. Thaçi nga ana tjetër po luan djalin e bindur të mirë për Uashingtonin edhe në mënyrë që të rrëzojë Kurtin, politikat e tij radikale për antikorrupsion dhe krimin e organizuar, me partitë e vjetra, për të cilat ai vetë ka frikë. Disa nga peshat e rënda të BE midis vendeve anëtare si Franca dhe Gjermania i shprehën shqetësimet e tyre, por LDK ishte e destinuar të luante lojën e tyre të ndyrë.
ISSD: Nëse pala kosovare dhe serbe bien dakord për një plan, a do të jenë SH.B.A. dhe BE-ja garantuesi i marrëveshjes së re?
Altmann: Unë shpresoj shumë që në rast se Serbia dhe Kosova bien dakord për një plan funksional për marrëdhëniet në të ardhmen, SH.B.A. dhe BE nuk mund, ta mbështesin atë dhe të pranojnë rolin e garantuesve.
ISSD: Si e shihni të ardhmen e Kosovës dhe Serbisë sa i përket kufijve dhe njohjes reciproke?
Altmann: Për të ardhmen e parashikueshme nuk shoh shumë shanse për ndryshime thelbësore. Kufijtë do të mbesin ashtu siç janë dhe njohja e plotë e Kosovës nga Serbia nuk mund të pritet për sa kohë që do të mbizotërojë retorika kombëtare në Serbi. Por mbetet akoma opsioni i një “kuazi” njohje si ai i dikurshmi midis Gjermanisë Perëndimore dhe Lindjes. Të dy vendet e dinë që pa një marrëveshje / marrëveshje të tillë dera në BE do të mbetet e mbyllur për të dyja.
ISSD: Kohët e fundit BE dhe SH.B.A. kishin qasje të ndryshme ndaj marrëdhënieve Kosovë-Serbi. A ka ndonjë përçarje midis dy lojtarëve SHBA dhe BE?
Altmann: Në BE politikanët nuk janë të kënaqur që Pres. Trump e kishte caktuar ambasadorin Grenell që të merrej me çështjet Kosovë-Serbi, një person i cili ka treguar sjellje joplomatike dhe madje edhe mungesë të qëllimshme të interesit të thellë dhe njohuri të çështjeve për tu trajtuar me kujdes kur ishte, dhe akoma është ambasadori në Gjermani. Pres. Trump dëshiron të paraqesë një sukses ndërkombëtar të politikës së tij, për ta prezantuar veten si paqebërësi i madh duke anëshkaluar BE, që me kalimin e viteve ishte përsëri dhe përsëri duke u përpjekur për të sjellë të dy palët në tryezën e bisedimeve. BE duhet të ketë marrë ndjenjën se Pres. Trump dëshiron të provojë se ai është më i zgjuar dhe efektiv sesa BE-ja krahinore që ai gjithsesi nuk e konsideron si partner, por përkundrazi një kundërshtar.
ISSD: Qeveria e Kosovës ka hequr tarifat. Cili është komenti juaj?
Altmann: Heqja e tarifave ishte një hap i rëndësishëm dhe i domosdoshëm, sepse arsyetimi (i Haradinajt) se kjo duhet të çonte në njohjen e Kosovës nga Serbia ishte një iluzion! Të heqësh tarifat, por të insistosh në reciprocitet vetëm përballë Serbisë dhe jo përballë BH është një veprim i arsyeshëm. Tani Kurti duhet të tregojë fleksibilitet në lidhje se si do tfa pranojë dhe reagojë Serbia.
Dr. Franz- Lothar Altmann
ISSD: Maqedonia e Veriut thjesht është bërë anëtare e re e NATO-s dhe ka marrë datën për fillimin e procesit të negociatave të BE-së? Çfarë tjetër duhet të bëjë Maqedonia Veriore në drejtim të sundimit të ligjit dhe marrëdhënieve ndëretnike?
Altmann: Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje, më e mira është të hedhim një vështrim në raportin e fundit të vendit të komisionit të BE-së, ku listohen qartë fushat përkatëse të reformave të mëtejshme.
ISSD: Dr. Altmann, pyetja e fundit është pak më ndryshe. Cili është mendimi juaj për rolin e Rusisë në Ballkan në veçanti taktikat hibride?
Altmann: Rusia është ende e interesuar të mbajë Ballkanin Perëndimor sa më larg nga BE dhe NATO sa të jetë e mundur. Sidoqoftë, si partnerë të vërtetë, ajo ka vetëm Serbinë e duhur dhe Republikën Serbe ku mund të aplikohet ndikimi i drejtpërdrejtë. Sidoqoftë, Moska do të përpiqet të përdorë çdo mjet për të mbjellë mosbesim dhe pakënaqësi midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor, që do të thotë se BE-ja duhet të sigurojë politikë mbështetëse të besueshme për momentin në lidhje me zhvillimin ekonomik dhe shoqëror, si dhe luftën kundër virusit Corona, por gjithashtu të ofrojnë për një afat të mesëm dhe afatgjatë një pozicion të qartë lidhur me anëtarësimin në BE të shteteve të mbetura. Sidoqoftë, kur politikanët dhe publiku në BE ndjekin pohimet e budalla të Pres. Vuçiç kundër BE që mbaron me fjalinë: “Ballkani duhet të harrojë BE-në dhe të mbështetet në Kinë dhe Rusi si miq të mirë të vërtetë”, atëherë hezitimi midis vendeve anëtare të BE-së së paku përballë Serbisë është i kuptueshëm. Por kjo përsëri luan në kartat e Moskës. E njëjta gjë vlen edhe për Republikën Serbe, duke flirtuar edhe me Rusinë, gjë që e bën të vështirë për Sarajevën të bindë Brukselin për interesat e sinqerta të anëtarësimit. Por kjo, nga ana tjetër, ofron mundësi të mira për vendet e mbetura, Maqedoninë e Veriut, Malin e Zi, Shqipërinë dhe gjithashtu Kosovën për të forcuar edhe më shumë përpjekjet e tyre për të vazhduar me reformat e nevojshme dhe për të koordinuar politikën me Brukselin. (ISSDMaqedonia-@CSSDMacedonia)