Blerim Abedini, ISSD-NM
Zhvillimet gjeopolitike në botë në shekullin tonë kanë rezultuar me formimin e shteteve të reja, shteteve multietnike, unione të reja shtetesh me vizion ekonomik, si dhe rajone të mëdha që u shëndruan në territore të banuara me kafshë të egra.
Lufta e Ftohtë dhe proteksionizmi tregtar në prag të viteve 90-ta u ndesh me luftëra ndërshtetërore, emigrime, bankrotime të kompanive shtetërore, grushtshtete dhe aktivitete të shtuara kriminele.
Pamë se në shekullin XX-të, Afrika mbeti e papërkrahur ekonomikisht përshkak të Luftës së Ftohtë dhe shpenzimeve trilionëshe për garat në armatim. Kina pas viteve të 90-ta arriti të rehabilitojë ekonominë dhe të ndal emigrimin e popullatës. Ajo mundohet për konkurencë lojale me Unionin Evropian dhe shtetet tjera post kapitaliste e cila është një sfidë e rëndë. Kina zëvendësoi Rusinë në studimet hapësinore me zbulime të dukurive të reja në kozmos, misione në hënë dhe prodhimin e raketave që mund të godasin satelitët orbital. Para disa ditësh nga Pekingu u nis treni i parë tregtarë që llogaritet të arrijë në Moskë për 18 ditë me distancë 9000 km. Ajo sot është furnizuesi i madh i tregut me produkte të amvisërisë dhe sferës së afarizmit.
Ndërkaq, misioni paqëruajtës i Kombeve të Bashkuara ndryshoi kursin me fokus të ri për ndryshimet klimatike, varfërinë globale dhe sëmundjet e rralla si dhe ato pandemike. Përndryshe Organizata e Kombeve të Bashkuara u kritikua nga Turqia duke sygjeruar se ‘Bota është më e madhe se pesë’ që aludon në të drejtat e vetos që kanë vetëm ca shtete në botë në OKB. Në prizmin tjetër, NATO si fuqi qendrore ushtarake paralelisht me SHBA-të, mbron vetëvendosjen e aleatëve të vet dhe ruan marrëdhëniet ekonomike me Tajvanin, Japoninë dhe Korenë e Jugut. Ndërsa lufta në Ukrainë sërish detyroi ShBA-të të prodhojnë armatim modern, sepse arsenalin që posedonte ishte me teknologji të vjetër. Reziku nga një sulm me bombë nukleare detyroi industrinë ushtarake të ShBA-ve të shtoj buxhetin për prodhimin e raketave super-sonike që tejkalojnë shpejtësinë e zërit për disa herë. Kjo ndodhi si kundërpërgjigje e raketave që i përdor ushtria e Rusisë në sulmet mbi Ukrainë.
Siç duket, koha e post konfliktit me Ukrainën mund ta gjejë fatin e Bashkimit Sovjetik për shkak të zhvillimit jo të barabartë të republikave ruse si dhe skenare luftarake bazuar në kronologjinë e ngjarjeve të kaluara të shpërbërjes me unionet, federatat dhe shtetet multinacionale dhe multikonfesionale. Opozita në Rusi shpesh ka dënuar korrupcionin por me ndëshkime nga shërbimi i sigurimit të shtetit. Për nder të sakrifikimit ideologjik, z. Navalni para ca ditësh fitoi çmimin Oskar në Holivud të cilën e pranoi gruaja e tij.
Zgjidhja e konflikteve sipas idealizmit që sygjeronte filozofi Hegel- Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770–1831), do të ishte rruga më e mirë, sepse dialogu për gjetjen e platformës së përbashkët do t’i evitonte luftërat.
Idealistic confrontations for the solutions of disputes
By Blerim Abedini- ISSDNM
Geopolitical developments in the world in our century have resulted in the formation of new states, multi-ethnic states, new unions of states with economic vision, as well as large regions that have turned into territories inhabited by wild animals.
The Cold War and trade protectionism in the early 1990s were met with interstate wars, emigration, bankruptcies of state-owned companies, coups, and increased criminal activity.
We saw that in the 20th century, Africa remained economically unsupported due to the Cold War and the trillions of dollars spent on the arms race. After the 90s, China managed to rehabilitate the economy and stop the emigration of the population. It strives for fair competition with the European Union and other post-capitalist countries, which is a serious challenge. China replaced Russia in sky studies with discoveries of new phenomena in the cosmos, missions to the moon, and the production of rockets that can hit orbital satellites. A few days ago, the first commercial train started from Beijing, which is expected to reach Moscow in 18 days with a distance of 9000 km. Today, it is a major market supplier of household and industrial products.
Meanwhile, the United Nations peacekeeping mission changed course with a new focus on climate change, global poverty and rare and pandemic diseases. Otherwise, the United Nations organization is criticized by Turkey, suggesting that ‘the world is bigger than five’, which mention the veto, rights that only a few countries in the world have.
On the other hand, NATO as a central military power parallel to the USA protects the self-determination of its allies and maintains economic relations with Taiwan, Japan and South Korea. While the war in Ukraine again forced the US to produce modern weaponry because the arsenal it possessed was of old technology. The threat of a nuclear bomb attack forced the US military industry to increase the budget for the production of supersonic missiles that exceed the speed of sound by several times. This happened in response to the supersonic missiles used by the Russian army in the attacks on Ukraine.
As it seems, the post-conflict time with Ukraine can find the fate of the Soviet Union due to the uneven development of the Russian republics as well as war scenarios based on the chronology of past events of dissolution with unions, federations and multinational and multiconfessional states. The opposition in Russia has often condemned corruption but with penalties from the state security agencies. In honor of the ideological sacrifice, Mr. Navalni won the Oscar award in Hollywood a few days ago, which his wife received.
Solving conflicts according to the idealism suggested by the philosopher Hegel – Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) would be the best way because dialogue to find a common platform would avoid wars.
